Omdat de hersenen van mensen met multiple sclerose (MS) geteisterd worden door oxidatieve stress, ben ik op zoek naar het effect van verschillende soorten antioxidanten op MS. Ik heb zelf MS en ik wil hier graag vanaf. Daarmee bedoel ik dat ik op zoek ben naar manieren om ervoor te zorgen dat mijn hersenen uit zichzelf weer nieuwe myeline aanmaken.
Myeline is een stofje in de hersenen die bij mensen met MS is aangetast en voor de beperkingen en klachten zorgt waar mensen met MS mee te maken hebben. Het lijkt er op dat de aanmaak van nieuwe myeline bij MS wordt afgeremd door oxidatieve stress. Om oxidatieve stress tegen te gaan, worden er in een gezond lijf lichaamseigen antioxidanten geactiveerd. Maar wanneer deze niet voldoende zijn om de oxidatieve stress te verminderen, kunnen antioxidanten uit voeding ook een steentje bijdragen.
Er zijn om die reden al heel wat onderzoeken gedaan naar het effect van verschillende soorten antioxidanten op muizen of ratten met een experimentele vorm van MS. Een voorbeeld hiervan is het antioxidant genaamd co-enzym Q10.
Het co-enzym Q10 bevindt zich in zowel planten als in dieren. Het komt daardoor ook van nature in mensen voor. Q10 werkt niet alleen als antioxidant, maar speelt ook een belangrijke rol in de energievoorziening van cellen. Er is daarom veel Q10 te vinden in organen en lichaamsweefsel die veel energie nodig hebben, zoals het hart, de lever, spiercellen en zenuwcellen.
Bronnen van extra Q10 zijn daarom vooral te vinden in orgaanvlees (tussen de 30 en 200 mg per kilogram). Maar Q10 bevindt zich ook in noten en granen. Gemiddeld gezien krijgen mannen dagelijks 5,4 mg en vrouwen 3,8 mg aan Q10 binnen.
Ik stuitte op een hoopgevend wetenschappelijk onderzoek over het effect van Q10 supplementen op muizen met een experimentele vorm van MS. In dit onderzoek werden 40 muizen in vier groepen ingedeeld. De eerste groep fungeerde als een controle groep en kreeg normale, gezonde muizenvoer. De tweede groep kreeg twaalf weken lang een gifstofje (cuprizone), waardoor er myeline in de hersenen en ruggenmerg van de beestjes werd aangetast en de aanmaak van nieuwe myeline werd afgeremd.
De derde groep kun je zien als een placebo-groep: deze muizen ontvingen net als de muizen in de tweede groep het gifstofje cuprizone, maar hun dieet werd vanaf de 4de tot en met de 12de week aangevuld met sesamolie. De vierde groep ontving hetzelfde als de derde groep, maar bij deze groep werd de dagelijkse portie sesamolie aangevuld met het co-enzym Q10, met een dosis van 150 mg per kilogram aan lichaamsgewicht. (Ik vermoed dat dit aan de sesamolie werd toegevoegd, aangezien ik een ander wetenschappelijke artikel lees dat Q10 vetoplosbaar is en daardoor beter in het lichaam wordt opgenomen als het in combinatie met vetten wordt ingenomen.)
Zoals te verwachten bleek na het einde van de onderzoeksperiode dat de muizen uit de tweede groep minder myeline in hun hersenen hadden dan de muizen uit de eerste groep. De cuprizone deed zijn werk dus goed. Ook hadden de muizen uit de tweede groep meer last van oxidatieve stress en ontstekingsreacties dan de muizen uit de eerste groep. Maar de toevoeging van Q10 aan het dieet verminderde het aantal ontstekingsreacties en ook de oxidatieve stress aanzienlijk. En aangezien ontstekingsreacties en oxidatieve stress bijdragen aan het ziekteverloop van MS, is dit dus al een goed teken. Wanneer je MS hebt, wil je dus de ontstekingsreacties en oxidatieve stress in toom houden.
Maar het meest opvallende is dat de muizen uit de vierde groep na een onderzoeksperiode van 12 weken in totaal meer myeline eiwitten (myelin basic protein) in hun hersenen hadden dan de gezonde muizen uit de eerste groep. En zoals de naam het al verraad, speelt deze myelin basic protein een belangrijke rol in de vorming van nieuwe myeline. De muizen uit de vierde groep hadden dan ook aanzienlijk meer myeline in hun hersenen dan de muizen uit de tweede en derde groep. De onderzoekers gaan er daarom vanuit dat het lichaam van de muizen uit de vierde groep met behulp van de Q10 weer nieuwe myeline heeft aangemaakt.
Dan is de vraag: zal dit ook zo bij mensen met MS werken? Als ik dan kijk naar de dosis die gebruikt is bij deze muizen en dat omreken naar een dosis voor mensen, dan valt mij op dat deze dosis erg hoog is. Het ging om 150 mg per kilogram aan lichaamsgewicht. Een gemiddelde muis weegt ongeveer 50 gram. Omgerekend zou de muis dan 7,5 mg Q10 per dag hebben gekregen. Maar mensen zijn wat zwaarder dan muizen. Ik zelf weeg nu ongeveer 60 kg. Dat zou betekenen dat ik dan 60 keer 150 mg per dag zou moeten nemen, als ik dit onderzoek na zou willen doen. Dat is 9.000 mg per dag. Dat lijkt me een absurd hoog getal, waarvan ik niet weet of dat wel veilig is. Zeker nu ik zwanger ben.
Ik kwam gelukkig ook wel andere studies tegen waarbij Q10 op mensen met MS getest is. Dan wel met lagere doses.
In één studie kregen mensen met MS drie maanden lang dagelijks een supplement van 200 mg aan co-enzym Q10. Helaas bleek uit de onderzoeksresultaten dat dit geen enkel effect had op de proefpersonen. De oxidatieve stress en ontstekingsreacties waren niet afgenomen. Hierdoor kun je dus ook concluderen dat het dagelijks eten van orgaanvlees, waar dus veel Q10 in zit, niet opeens voor de aanmaak van nieuwe myeline zal zorgen.
In een tweede studie was de dosis wat hoger: hier kregen de proefpersonen dagelijks 500 mg aan Q10. Ook deze studie duurde 12 weken en na deze onderzoeksperiode hadden de proefpersonen minder last van oxidatieve stress dan voor de aanvang van de studie en vergeleken met de proefpersonen die tijdens de studie een placebo ontvingen. Wat het effect van de Q10 supplementen dan was op de bescherming van myeline en andere hersencellen en op de aanmaak van nieuwe myeline was, zegt het onderzoek dan weer niet.
Dezelfde onderzoekers hebben wel een paar jaar later een soortgelijk onderzoek herhaald: proefpersonen met MS ontvingen 12 weken lang ofwel dagelijks 500 mg Q10 of een placebo. Maar dit keer met een andere onderzoeksvraag. De onderzoekers wilden weten of de proefpersonen na 12 weken Q10 supplementen minder last hadden van vermoeidheid en depressie, symptomen die vaak voorkomen bij mensen met MS. En inderdaad, vergeleken met de placebo-groep, hadden de proefpersonen die dagelijks Q10 ontvingen minder last van vermoeidheid en depressieve klachten.
Ik zit mezelf nu af te vragen of ik nu ook zal beginnen met Q10 supplementen of niet. Zoals je in eerdere blogs kunt lezen, ben ik nu ook voedingsmiddelen met andere antioxidanten (druivensap en broccoli-extract) aan het uittesten, waardoor ik me afvraag of een dagelijkse dosis van 500 mg Q10 nog wat zal toevoegen. Bovendien heb ik zelf geen last van vermoeidheidsklachten of depressieve gevoelens. En Q10 supplementen zijn niet bepaald goedkoop…