Ik kom in meerdere onderzoeken tegen dat reactieve zuurstofcomponenten (ROS, vanuit het Engels Reactive Oxygen Species) een rol spelen bij het immuunsysteem en ook bij auto-immuunziekten zoals multiple sclerose (MS). En aangezien ik zelf gediagnosticeerd ben met MS probeer ik uit te vinden wat die ROS nou precies doen, waar ze vandaan komen en welke functie ze hebben.
Daarnaast kom ik ook regelmatig de term vrije radicalen tegen, terwijl ik nooit helemaal goed begrepen heb wat dat nou precies inhoudt. Het enige wat ik wist is dat ROS iets te maken heeft met het begrip vrije radicalen. Ik heb nu geprobeerd uit te zoeken wat deze termen precies betekenen en wat nou het verschil is tussen deze twee begrippen. Hieronder mijn bevindingen.
ROS beschrijft in ieder geval een groep moleculen die zuurstof bevatten die een hogere reactiviteit hebben dan andere zuurstof moleculen. Een hogere reactiviteit betekent dan in scheikundige termen dat zij snel geneigd zijn een chemische reactie te ondergaan met andere atomen, moleculen of elementen.
Er zijn verschillende varianten van dit soort ROS. En een aantal van die varianten zijn vrije radicalen. Zo zijn er radicale varianten en niet-radicale varianten. Een ROS behoort tot de vrije radicalen wanneer het aantal positief en negatief geladen elektronen uit balans is.
Een molecuul omvat meerdere elektronen. Deze elektronen kun je zien als een magneet, ze zijn positief geladen of negatief geladen. In ideale gevallen zijn alle positief geladen elektronen gepaard met een elektron dat negatief geladen is. Een molecuul dat in balans is, bevat dus net zoveel positief geladen elektronen als negatief geladen elektronen.
Maar wanneer een molecuul twee positief geladen elektronen bevat en maar één negatief geladen elektron, dan gaat er één positief geladen elektron op zoek naar een negatieve elektron met wie hij kan paren. Dit noem je dan een vrije radicaal.
Een vrije radicaal in staat om elektronen te stelen van andere moleculen en dit kan de nodige beschadigingen met zich mee brengen. Door deze missende elektron, ontstaat er dus snel een chemische reactie met andere moleculen. En dit kan andere moleculen die zich in de buurt van de vrije radicaal bevinden, weer uit balans brengen en beschadigen.
Zoals ik eerder zei, zijn er ook niet-radicale ROS-varianten. Deze moleculen hebben dus wel stabiele elektronen, maar toch hebben zij op een andere manier een hogere reactiviteit dan andere zuurstofmoleculen. Op welke manier zij reageren, hangt van het type ROS af en met welke moleculen zij in aanraking komen. Voorbeelden van niet-radicale ROS-varianten zijn waterstofperoxide (H2O2), singletzuurstof (1O2) en ozon (O3). Deze hoge reactiviteit zorgt er, net als bij vrije radicalen voor, dat er andere moleculen, zoals eiwitten en DNA, beschadigd kunnen raken.
Overigens zijn er ook vrije radicalen die niet onder ROS vallen. Zeker als een radicale ROS een electron steelt van methaan of een eiwit, dan ontstaan er nieuwe vrije radicalen zonder zuurstofcomponenten.